بارنامه در حمل و نقل
بارنامه، که به اختصار BL و یا BOL خوانده می‌شود (از عبارت انگلیسی Bill Of Lading)، سندی است که توسط شرکت حمل صادر می‌گردد. صدور این سند به معنی این است که کالایی مشخص در محلی مشخص برای ارسال به مقصدی مشخص تحویل گرفته شده‌است.بارنامه معمولاً برای حمل و نقلهای دریایی، زمینی و هوایی صادر می‌گردد.
آثار حقوقی بارنامه
- صدور بارنامه دلیل وجود قرارداد حمل بین فرستنده ومتصدی حمل و نقل می‌باشد.
- بارنامه ثابت می‌کند که فرستنده کالایی را به متصدی حمل تسلیم کرده‌است. در این حالت بارنامه به منزله رسید دریافت کالاست. پس از صدور بارنامه اگر متصدی حمل برخلاف مندرجات آن ادعائی داشته باشد پذیرفته نمی‌شود زیرا صدور بارنامه بر تحویل کالا از جانب فرستنده با همان کیفیت بیان شده در بارنامه گواه است.
- بارنامه دلیل مالکیت محسوب می‌شود.
- بارنامه سندیست قابل معامله (negotiable) و قابل ظهرنویسی است و معمولاً به حواله کرد صادر می‌شود ولی می‌توان بنام حامل نیز انرا صادر کرد.
- بارنامه باید بدون قید و شرط باشد مگر انکه بین طرفین به صورت دیگری توافق شده باشد.
- تاریخ صدور بارنامه از اهمیت زیادی برخوردار است. بارنامه‌ای که پس از بیست و یک روز از تاریخ صدور ان به بانک ارائه شود مورد قبول بانک نیست.
با استناد به بند ۲ از ماده ۲ قانون تجارت، تصدی به حمل و نقل یک فعالیت تجاری محسوب می‌گردد، لذا از نظر حقوقی مسؤولیت و تعهدات شرکت و مدیران آن تابع قانون تجارت (مواد ۳۷۷ الی ۳۹۴) و همچنین شرایط عمومی حمل و نقل جاده‌ای داخلی کالا (شورای عالی هماهنگی ترابری کشور) خواهد بود .اما نظر به اینکه انجام عملیات حمل و نقل مستلزم صدور بارنامه بر اساس ضوابط و مقررات مربوطه است و تکمیل کلیه نسخه‌ها و مندرجات آن توسط شرکت‌ها و مؤسسات حمل و نقل الزامی است، علاوه بر صادرکنندگان بارنامه، متقاضیان آن اعم از فرستندگان و گیرندگان و یا رانندگان نیز می‌بایستی مقررات حاکم و ناشی از آن را رعایت نمایند که برخی از مقررات مرتبط به هر یک از آنان عبارت است از :الف: صادرکنندگان (شرکت یا مؤسسه حمل و نقل)
1- تنظیم و یا تکمیل مندرجات بارنامه، به ویژه لحاظ نمودن کرایه حمل برابر قرارداد حمل؛
3- اخذ پروانه عبور برای بارهای ترافیکی و نیز صدور بارنامه جهت آنان؛
4- صدور بارنامه تحت پوشش بیمه مسؤولیت حمل (مسؤولیت مدنی حمل‌کنندگان)
ب: فرستندگان
1- اعلام مشخصات مرسل الیه و آدرس دقیق و صحیح محل بارگیری؛
2- اعلام مشخصات گیرنده کالا و آدرس دقیق و صحیح محل تخلیه؛
3- اعلام مشخصات کالا از نظر تعداد، وزن، ارتفاع، طول، عرض، نوع بسته‌بندی و…
4- بارگیری به موقع ناوگان و اعزام آن به منظور جلوگیری از خسارتهای احتمالی .
ج: گیرندگان
1- تخلیه به موقع ناوگان به منظور جلوگیری از پرداخت حق توقف؛
2- پرداخت کرایه کل درج شده در بارنامه صادره توسط شرکت یا مؤسسه حمل و نقل به راننده کامیون، کامیونت یا تریلر حامل کالا
د: رانندگان
1- نگهداری از بارنامه صادره جهت اخذ کرایه حمل در مقصد؛
2- حضور به هنگام بارگیری بار؛
3- عزیمت سریع پس از بارگیری در مبدأ برای به موقع رساندن کالا به مقصد؛
4- حفظ و نگهداری از محموله بارگیری شده از زمان بارگیری تا زمان تخلیه؛
5- حضور به هنگام تخلیه بار در مقصد